#2 Okres Edo w historii Japonii.

Cześć wszystkim! Tak jak wspominałam w ostatnim wpisie tak chcę dotrzymać obietnicy i kolejną tematyką jaką sobie dzisiaj obiorę będzie okres Edo w dziejach Japonii. Mam nadzieję, że nie zanudzę Was i przyjmiecie ten wpis równie dobrze jak ten poprzedni. Więc okres ten trwał od 1603-1868 roku. Uważany jest za okres w historii kraju Kwitnącej Wiśni w którym rzeczywistą władzę sprawowali sioguni (wódz naczelny, generał, zwierzchnik sił zbrojnych) z rodu Takugawa.

WIEK XVII

W Japonii w wyniku zwycięstwa w wojnie domowej w 1603 roku doszedł do władzy feudalny ród Takugawa. Początek tego wieku był okresem dosyć znaczącego rozwoju handlu oraz rzemiosła. Rozbudowały się również miasta. Kioto, a także Edo w połowie tego wieku liczyły po pół miliona mieszkańców. Do rodu Takugawa należało około jedna czwarta obszaru Japonii. Sioguni, jako przedstawiciele sprawowali potem rządy w państwie przez 250 lat. Jako pierwsze postanowili oni ograniczyć rządy cesarza, którego rola została sprowadzona do jedynie funkcji reprezentacyjnych, nic poza tym.

Ścisłej kontroli administracyjnej został poddany ogół obywateli, która poprzez system nakazów określała obowiązki, sposób zachowania się, podatki, styl ubierania czy życia poszczególnych grup społeczeństwa. Bogacili się wówczas kupcy, którzy zrzeszeni byli w gildiach. Co do możnowładców nie wolno im było utrzymywać ponad określoną ich liczbę własnych oddziałów samurajów. Zasady oparte były na neokonfucjanizmie. Głosiły one ścisłe posłuszeństwo wobec władz. Pod kontrolą siogunów znajdowały się również klasztory buddyjskie.

Aby uchronić kraj przed wpływami zewnętrznymi, w tym głównie szerzeniem się chrześcijaństwa, w 1639 roku zostały zamknięte granice zarówno dla ludzi jak i towarów. Ograniczono handel jedynie do faktorii chińskich czy holenderskich utrzymywanych w Nagasaki. Edo (dzisiejsze Tokyo) w 1657 roku strawił pożar, w których straciło swoje życie około 100 tysięcy ludzi.

Sprawne zarządzanie, brak jakichkolwiek niepokojów wewnętrznych początkowo sprzyjały rozwojowi gospodarki, sztuki czy kultury. Miasta rosły, rzemiosło się rozwijało coraz bardziej, rozkwitały w sztuce malarstwo, poezja czy teatr. Brak kontraktów z Europejczykami, odcięcie Japonii od wszelkich wynalazków, a także osiągnięć naukowych z zewnątrz spowodowało zapóźnienie gospodarcze państwa. 

WIEK XVIII 

W dalszym ciągu w Japonii trwała w najlepsze samoizolacja od reszty świata. Kontakty handlowe z zagranicą tylko poprzez kupców holenderskich w 1715 roku również zostały poważnie ograniczone. Od 1720 roku natomiast przyzwolono na import książek z Europy, którym głównym celem było poznanie i wykorzystanie nowych osiągnięć, zwłaszcza w medycynie oraz nauce. Mimo wspomnianej wcześniej izolacji Japonia w XVII i pierwszej połowie XVIII wieku rozwijała się względnie dynamicznie. Rosła liczba ludności, rozbudowywały się miasta oraz produkcja rzemieślnicza, a także rolnicza, by zaspokoić wzrastający popyt na żywność i inne towary.

Największe miasto w Japonii, Edo w 1703 roku zostało ponownie po niespełna 50 latach poważnie zniszczone przez pożar oraz trzęsienie ziemi. W połowie stulecia miało miejsce wiele bardzo dużych klęsk żywiołowych, które spowodowały przykładowo: zahamowanie rozwoju gospodarczego. Konsekwencją tego było również wzrost niedostatku ludności, niepokoje społeczne, rewolty chłopskie, które wybuchły po 1760 roku czy chociażby głód.

Bądź co bądź zaczęła się również buntować biedna ludność miast. Protestowali oni przeciwko wysokim cenom ryżu sprzedawanego po bardzo wysokich cenach przez kupców - lichwiarzy. W 1787 roku odbywały się największe "bunty ryżowe" ogarniając naprawdę wiele miast. Powstańcy plądrowali domy kupców oraz ich magazyny żywnościowe, rozdając zdobyte zapasy ryżu pomiędzy osoby głodujące. Rządy siogunów były jednak nieugięte, a także bardzo bezwzględne przez co rozprawiały się z wielkim okrucieństwem ze zbuntowaną ludnością, a zwłaszcza z przywódcami rebeliantów stojąc w efekcie końcowym po stronie feudałów ziemskich, kupców oraz samurajów.

WIEK XIX

W latach 1820-1850 wszelkie propozycje nawiązania kontaktów gospodarczych czy handlowych były odrzucane przez rządy panującego w dalszym ciągu rodu Takugawa. Zezwalały one tylko na prowadzenie ograniczonego handlu przez kupców chińskich za pośrednictwem Holendrów, z resztą i tak przy ścisłej kontroli siogunatu. Nastąpiła w Japonii równocześnie zmiana gospodarki z typowo feudalnej na wczesnokapitalistyczną. Przeobrażeniu uległa również klasa samurajów. Ich obsługi wojskowe stały się wówczas zbędne, co w ostateczności kończyło się na tym, że zaczęli oni zajmować się drobnym rzemiosłem czy handlem.

Po zwycięskich dla mocarstw europejskich wojnach opiumowych w Chinach, także Stany Zjednoczone zainteresowały się możliwościami wykorzystania Azji Wschodniej jako swego rynku zbytku. W tym oto celu w 1863 roku rząd USA wysłał do Japonii wojskową ekspedycję pod dowódctwem Matthew Perry'ego z propozycjami udostępnienia jednego lub dwóch portów na Wyspach Japońskich  dla utworzenia w nich amerykańskich baz handlowych oraz zaopatrzeniowych dla statków wielorybniczych. Perry wyraźnie dał do zrozumienia Japończykom, że ich jakże zacofana wtedy armia nie będzie stanowiła jakiejkolwiek przeszkody dla ich armii. Rok później wrócił do Edo, a siogun zgodził się na zawarcie traktatu w Kanagawie (obecnie jest to jedna z dzielnic Jokohamy). Otwarto na jego podstawie handel ze Stanami Zjednoczonymi dwa porty (Shimoda oraz Hokodate). W ciągu kolejnych kilku lat podobne układy Japonia zawarła również z Rosją, Holandią, Wielką Brytanią czy Francją.

Matthew Perry

W latach 1867-69 miała miejsce wojna boshin (pomiędzy siłami panującego siogunatu Tokugawów a zwolennikami przywrócenia realnej władzy cesarza) w wyniku której z tytułu sioguna był zmuszony zrezygnować Yoshinobu Takugawa. Datowana na 1868 rok nastąpiła Restauracja Meji (przełom), a także otwarcie w Japonii okresu na wpływy zagraniczne oraz rozpoczęcie ekspansji terytorialnej. 

I na tym właśnie skończyłam opisywać mniej więcej okres Edo. Mam nadzieję, że wytrwaliście do końca i pozostawicie po sobie jakieś komentarze. W następnym wpisie chciałabym tym razem podzielić się z Wami informacji na temat owego, wspomnianego wcześniej okresu Meji. Do następnego, trzymajcie się :)